TOShKENT, 17-may — Sputnik. Bugun Internet tug‘ilgan kuni, 1991-yilning 17-mayida WWW standarti (Word Wide Web) – yagona xalqaro standart deb tan olingan. Albatta, o‘sha vaqtda Internetning insoniyat hayotini qay darajada o‘zgartirib yuborishini hech kim tasavvur ham qila olmagan…
Yevropa yadroviy izlanishlar kengashi olimi Tim Bernes-Li bir necha yil davomida o‘sha vaqtda mavjud kompyuterlar orasida aloqa qilish protokollarini birlashtirib, yagona tizim yaratiadi. Aynan Tim Berns bugungi Internetning uchta ustuni: HTTP — ma’lumot almashish protokoli, URI, URL – veb saytlar adresi identifikatori hamda HTML – sayt yasash dasturlash tilini o‘ylab topgan.
AQShda 1961-yilda paydo bo‘lgan birinchi kompyuter tarmog‘i — ARPANET, harbiy maqsadlar yo‘lida yaratilgan bo‘lib, u mamlakatning turli shatatlarida joylashgan Mudofaa vazirligi kompyuterlarini biri biri bilan bog‘lab turgan. Keyinchalik ushbu tarmoqqa NATO tarkibiga kiruvchi boshqa mamlakatlar ham qo‘shilgan.
ARPANET — tarmog‘ining asosiy xususiyati – har bir kompyuter bir-biri bilan bir necha ulash markazlari (server) orqali bog‘langan bo‘lib, tarmoqning hatto yarmi kompyuterlari ishdan chiqsa ham, kompyuterlar o‘zaro aloqani yo‘qotmagan. (Sovuq urush yillarida, harbiylar har daqiqada yadro hujumi boshlanishiga tayyor bo‘lishga harakat qilishgan)
Internetning aynan shu xususiyati tufayli, biror sahifani bugungi kunda ham to‘liq blokirovka qilish oson emas.
Web (ingliz tilida) — o‘rgimchak uyasi degani. Haqiqatdan ham, bugungi kunda Internet butun dunyoni minglab iplar bilan chulg‘ab olgan o‘rgimchak uyasini eslatadi. Dunyo aholising yarmidan ko‘pi, 3,7 mlrdi undan foydalanadi. Internetning 50 % foydalanuvchilari — Osiyo qit’asida joylashgan, Yevropada —17 %, Lotin amerikasida – 10 %, Afrikada 9,3%, Shimoliy amerikada – 8,5 %, Yaqin Sharqda – 3,8 % va Avstraliyada – 0,7.
Dunyondagi internet serverlarning 41 % — AQSh hududida joylashgan. Internetda chop etiladigan ma’lumotlarning 51 % — ingliz tilida. Rus tili – internetning eng tez o‘sib borayotgan tili hisoblanadi.
2016 yilgi statistika ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zebkistonda Internet foydalanuvchilari soni 15,5 mln kishini tashkil qiladi va har yili o‘rtacha 6 %ga o‘sib bormoqda. Ushbu ko‘rsatgich bo‘yicha O‘zbekiston dunyoda 37 o‘rinda, MDH mamalkatlari orasida Rossiya va Ukrainadan keyin uchinchi o‘rinda.
Bizning Telegramdagi o‘zbekcha kanalimizga obuna bo‘ling va eng yangi xabarlarni birinchi bo‘lib o‘qing.
