https://oz.sputniknews.uz/20211208/gruziyani-2008-yil-avgustiga-tayyorlagan-davlatlar-ukrainani-qurollantirmoqda-21706412.html

Gruziyani 2008-yil avgustiga tayyorlagan davlatlar Ukrainani qurollantirmoqda

Gruziyani 2008-yil avgustiga tayyorlagan davlatlar Ukrainani qurollantirmoqda

Sputnik O‘zbekiston

Gruziyani 2008-yil avgustiga tayyorlagan davlatlar Ukrainani qurollantirmoqda

2021-12-08T14:34+0500

2021-12-08T14:34+0500

2023-04-05T18:35+0500

kolumnistlar

aqsh

ukraina

vladimir putin

gruziya

nato

rossiya

https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/0c/07/21695922_0:259:3072:1987_1920x0_80_0_0_d18889fd933b58e7edc29c32a08d872b.jpg

NATOning ko‘plab davlatlari bugungi kunda Ukrainaga qurol-yarog‘ bilan "yordam berishga" intilishmoqda, ehtimol, Rossiya bilan faraziy mojaroda bu ta’minot qurbonlar, vayronagarchiliklar sonini ko‘paytirishini va Kiyev rejimi uchun fojiali natijani o‘zgartirmasligini tushunishadi.6 noyabr kuni amerikaliklar AQSh qirg‘oq qo‘riqlash xizmati tomonidan hisobdan chiqarilgan, dastlab qirg‘oq zonasida kontrabandachilar va giyohvand moddalar sotuvchilari bilan kurashish uchun mo‘ljallangan ikkita Island kemasini Ukraina Qurolli Kuchlariga tantanali ravishda topshirildi (aniqrog‘i, sotilgan). Ukraina Qurolli Kuchlarining 30-yilligi nishonlanadigan kuni voqea haqoratomuz ahvolda ko‘rinadi, chunki patrul katerining asosiy quroli zamonaviy dengiz janglarida mutlaqo samarsiz bo‘lgan ikkita pulemot bilan jihozlangan.Ayni paytda Ukraina AQShdan avvalroq afg‘on armiyasi uchun mo‘ljallangan qurol va o‘q-dorilarni olmoqchi. Vashington Kiyevga Braziliyada ishlab chiqarilgan 6ta turbovintli yengil hujumchi Embraer EMB 314 SuperTucano samolyotlarini sotishga tayyor.Bunday texnika Donbassda qarshilikni bostirish uchun as qotishi mumkin, bu yerdagi jangovar harakatlarida Ukraina Qurolli Kuchlari ilgari 11 samolyot va 7 vertolotni yo‘qotgan. Ular Rossiya Aerokosmik kuchlari bilan qarama-qarshilikda mutlaqo foydasiz. Shu bois AQSh Ukrainaga yashirincha Patriot havo hujumidan mudofaa raketa tizimlarini joylashtirishga hozirlik ko‘rmoqda.Litva harbiy-texnik hamkorlik doirasida Ukrainaga zanglagan, otish uchun yaroqsiz o‘q-dorilarni topshirdi. Natijada Ukraina Qurolli Kuchlarining 56-alohida motoo‘qchilar brigadasida rejalashtirilgan o‘q otish mashg‘ulotlari to‘xtatildi va qo‘shinlarda Litva "diversiyasi" ko‘lamini aniqlash uchun tekshiruv boshlandi.Varshava “Rossiya agressiyasini” qaytarish - “Grad” ko‘p uchiruvchi raketa tizimi uchun Kiyevga 5000 dona 122 mm kalibrli raketa taqdim etishga tayyorlanmoqda. Ammo Polsha snaradlari o‘nlab yillar davomida ochiq havoda saqlangan, ularni yo‘q qilish kerak va Ukraina Qurolli Kuchlari uchun xavfli - ular o‘q otish joyida portlashi mumkin.Ukraina artilleriyasi yangi qurollar, o‘q-dorilar, zamonaviy razvedka va nishonlarni belgilashga juda muhtoj.Ukraina qurolli kuchlarini afg‘onlashtirish2014 yilda AQSh Davlat departamenti boshchiligidagi qurolli davlat to‘ntarishidan so‘ng Kiyev rejimi mamlakatning NATOga kirishini tezlashtirishga harakat qildi. Bu kurs 2002-yil bahorida, 2014-yil Qrim bahoridan ancha oldin tanlangan.Ukraina qo‘shinlari alyans instruktorlari tomonidan faol ravishda qayta o‘qitilmoqda, NATO standartlari bo‘yicha QUINT-formatida (AQSh, Kanada, Buyuk Britaniya, Litva va Polshaning birgalikdagi sa’y-harakatlari) qayta jihozlanmoqda.Ukraina Qurolli kuchlari arsenallarida Amerikaning tankga qarshi raketa tizimlari Javelin, Barret snayper miltiqlari, shuningdek, Saxon bronetransporterlari paydo bo‘ldi. Shu bilan birga, Ukraina harbiy-dengiz floti va havo kuchlari deyarli mavjud emas - eski (sovet) harbiy texnikasi jangga qodir emas.Ukraina harbiy-sanoat majmuasining faxri - NATO standartlari bo‘yicha yaratilgan "Kozak-2M1" zirhli avtomobili faqat 7,62 mm o‘qlardan himoya qiladi. Alohida "javelinlar", "barretlar", "bayraktarlar" va boshqa reklama qilingan NATO qurollari Ukraina qo‘shinlarining muvaffaqiyatini kafolatlamaydi.Ukraina Qurolli Kuchlarining Turkiyada ishlab chiqarilgan Bayraktar TB2 pilotsiz qurilmalar Donbassda qo‘llashi - Minsk kelishuvlarini qo‘pol ravishda buzish, Rossiya Federatsiyasidan tezkor va yuqori texnologiyali javob qaytarishga qodir. Qanchalik ko‘p dronlar (24 ta dronning yangi yetkazib berilishi haqida ma’lumot paydo bo‘ldi), javob shunchalik qattiqroq bo‘ladi, chunki Ukraina sharqida 500 mingdan ortiq Rossiya fuqarolari yashaydi.Oxirgi yetti yil ichida AQSh va NATOning boshqa davlatlari Kiyevga milliardlab dollar harbiy yordam ko‘rsatdi. Ukraina 2022-yilda harbiy xarajatlarni 2,1 milliard dollarga – 11,7 milliard dollarga oshirishga tayyorlanmoqda. Ammo afg‘on tajribasi shuni ko‘rsatdiki, armiyaning jangovar tayyorgarligidan ko‘ra tajriba mamlakatining harbiy budjetini oshirish osonroq.NATO standartlariga o‘tish barcha avvalgi qo‘shinlarni tayyorlash tizimini yo‘q qilish va yangisini yaratishni nazarda tutadi. NATO qurollarini ishlatish uchun 2015-yil bahoridan beri amerikalik va britaniyalik instruktorlar Nikolayev va Lvov shaharlari yaqinidagi poligonlarda ukrainalik harbiy xizmatchilarni o‘qimoqda.Afg‘oniston, Iroq, Gruziyadagi qo‘shinlar avval ham xuddi shunday tarzda "isloh qilingan" va bu tajribalarni muvaffaqiyatli deb bo‘lmaydi. NATOning tuzilmaviy tashkiloti, qo‘mondonlik va boshqaruv tizimi, taktikasi, jihozlari va qurollari xorijiy zaminda “yaxshi ildiz otgani” yo‘q.Bundan tashqari, AQSh va NATO ishtirokida qurolli mojarolar soni sifatga aylanmadi - alyans birorta ham quruqlikdagi operatsiyani muvaffaqiyatli o‘tkazmadi.So‘nggi 75-yil ichida uchinchi dunyo mamlakatlarida Pentagonning barcha urushlarini muvaffaqiyatsiz deb hisoblash mumkin. Afg‘onistonning amerikaparast hukumatiga esa Kiyev orzu qilgan "AQShning NATOdan tashqaridagi asosiy ittifoqchisi" maqomi yordam bermadi.Yaqin tarixdagi voqealar alyans standartlari Ukraina Qurolli kuchlari uchun foydasiz degan xulosaga kelishga imkon beradi. Boshqa tomondan AQSh qo‘lidagi Ukraina armiyasi arzon vositaga aylanmoqda, bu Rossiya bilan tajriba urushida yutqazish achinarli bo‘lmaydi.Gruzincha tajribaKiyev rejimi o‘jarlik bilan 2008-yil avgustida Donbassdagi gruziya avanturasini takrorlashga intilmoqda. 20 dan ortiq davlat Gruziyani urushga tayyorladi, jumladan AQSh, Turkiya, Bolgariya, Chexiya, Isroil, Bosniya va Gersegovina, Serbiya, Ukraina. Rossiyada Ukrainadan Janubiy Osetiyadagi "Toza maydon" operatsiyasi uchun Tbilisiga 74 ta T-72 tanki, o‘nlab BMP-1 piyoda jangovar mashinalari va BTR-70 zirhli transport vositalari, qo‘shinlarga qarshi jangovar harakatlarda ishtirok etishi taqdim etish holati unutilgani yo‘q. Ukrainaning "Buk" bataloni to‘g‘ridan-to‘g‘ri jangovar navbatchilikdan Gruziyaga o‘tkazildi.NATO davlatlari Gruziya qo‘shinlarini qayta qurollantirish va o‘qitish uchun 2 milliard dollar sarfladi. Tbilisiga 175 ta jangovar tank, 126 ta zirhli texnika, 67 ta artilleriya, 4 ta samolyot, 12 ta vertolot va dengiz flotining 8 ta jangovar bo‘linmasi topshirildi.Bundan tashqari, 20 ming nafar gruziyalik harbiy mutaxassislardan 8 mingdan ortig‘i AQSh, Turkiyada yoki o‘z uylarida NATO instruktorlari tomonidan o‘qitildi. "Toza maydon" operatsiyasidan to‘rt yil oldin Tbilisining harbiy xarajatlari 30 baravar ko‘payib, YaIMning 10 %ni tashkil etdi va Gruziya Mudofaa vazirligining 2008-yildagi budjeti deyarli 1 mlrd $ga yetdi (xorijiy harbiy-texnik yordam hisobiga deyarli bepul). Gruziya qo‘shinlari Iroqda jangovar mahorat oldi.Gruziya-Amerika harbiy-siyosiy hamkorligining mohiyati 2008-yil 8-avgustda gruziya qo‘shinlari "konstitutsiyaviy tuzumni tiklash" va NATO ko‘prigini yaratish uchun Janubiy Osetiyaga bostirib kirganda (Abxaziyaga kirishga tayyorlanayotganda) to‘liq ochib berildi. Ular tinch aholiga tanklar va "Grad"dan o‘q uzdilar, o‘nlab Rossiya tinchlikparvar kuch harbiyni o‘ldirdi va yarador qildi.Rossiya tezda javob berdi va gruziya qo‘shinlari sarosimada Sxinvaldan qurol va texnikani tashlab, Tbilisiga qochib ketishdi. NATO shogirdlari teng miqdordagi raqiblardan qochib ketishdi. Sxinval yo‘nalishida Gruziya Qurolli kuchlarining uchtagacha piyodalar brigadasi, artilleriya brigadasi, alohida zirhli brigadasi va uchta tankga qarshi brigadasi harakat qildi.Gruziya uchun ittifoq tomonidan ishlab chiqilgan yangi taktika va tog‘li sharoitda urushning butun konseptsiyasi asossiz bo‘lib chiqdi. Gruziya va NATO manfaatlaridan kelib chiqqan holda harakat qilgan Poti porti yaqinida AQSh armiyasining maxsus kuchlari guruhi asirga olindi.Tinchlikka majburlash va demilitarizatsiya qilish doirasida rossiyalik harbiylar Gruziya chegara departamenti qirg‘oq qo‘riqlash xizmatining barcha kemalarini cho‘ktirishdi. Bunga parallel ravishda, gruzin-abxaz mojarosi zonasida Kodori darasida gruziya kuchlari guruhi qurolsizlantirildi.Kiyev rejimi tarixiy rivojlanish va yaxshi qo‘shnichilikning barcha qonunlarini buzgan holda "xaskashda qilich bilan raqsga tushishi kerakmi?"Qizil chiziqlarAQSh va NATOning maqsadi - Kiyevdagi Rossiyaga qarshi rejim yordamida Rossiya chegaralari yaqinida tugamaydigan harbiy mojaroni avj oldirish. Konseptual jihatdan Ukraina mojarosi Karibdagi inqiroziga “aksincha” tengdir. AQSh va NATO juda yaqinlashdi. Moskva "sheriklar"ga Ukrainani Rossiya Federatsiyasining milliy xavfsizligiga tahdid soladigan ulkan harbiy bazaga aylantirishga yo‘l qo‘ymayapti.Bu mojaroda Rossiyaning stavkasi nihoyatda yuqori. Moskva uzil kesil harakatlarga tayyor. Rossiyaning tinchlikni saqlash amaliyotidan so‘ng, Kiyev rejimi, majoziy ma’noda, "kiyevcha kotlet"ga aylanadi. Ukraina, ko‘proq adekvat hukumat bilan, mustaqil taraqqiyot yo‘liga qaytadi, tinch islohotlar va ular kutilmagan joyga (NATO) a’zo bo‘lish umidsiz istagi bo‘lmaydi. Bu koordinatalar tizimida Rossiya Federatsiyasi va AQSh prezidentlarining bugungi muzokaralari, albatta, hech narsani o‘zgartirmaydi.Avvalroq Rossiya prezidenti Vladimir Putin Ukraina yo‘nalishidagi strategiyasini aniq va lo‘nda ifodalagan edi: “Biz ko‘p marta aytgan edik, xavfsizligimizni ta’minlash uchun o‘zaro adekvat choralar ko‘rishga majbur bo‘lishimiz, aynan majbur bo‘lishimiz haqida ogohlantirgan edik".2006 yilda Ukrainaning NATOga kirishi masalasini muhokama qilish chog‘ida Vladimir Putin bunga yo‘l qo‘ymasligini aytgandi. Rossiyada keng ko‘lamli (boshlanishiga) qurollar mavjud. G‘arb Kiyev orqali o‘tuvchi Rossiya Federatsiyasi belgilagan "qizil chiziq"ni e’tiborsiz qoldira olmaydi. Agar NATO Iroq va Liviyadagi mudofaa chizig‘ini kuchaytirish mumkin deb hisoblasa, Rossiya Gruziya va Ukrainada ham xuddi shunday huquqqa ega.2015 yilda AQSh quruqlikdagi kuchlar assotsiatsiyasi (AUSA) konferensiyasida quyidagi ma’lumotlar e’lon qilindi: "Uch daqiqada ... Rossiya qo‘shinlarining termobarik snaradlar bilan birgalikda yuqoridan yo‘q qilish uchun o‘q-dorilardan foydalangan holda yong‘in zarbasi natijasida, ikkita mexanizatsiyalashgan batalon yo‘q qilindi”.Qanday bo‘lmasin, aqlli boshqalarning xatolaridan saboq oladi. Rossiya esa “sheriklar”ga postsovet hududini soxta mustaqil davlatlar guruhining dushmanlik va o‘zini-o‘zi yo‘q qilish hududiga aylantirishiga yo‘l qo‘ymaydi.

https://oz.sputniknews.uz/20211202/rossiyaning-nujga-qiyoslangan-aviatashuvchilar-kushandasi-21624768.html

https://oz.sputniknews.uz/20211201/toliblar-uchishni-organmoqda-bu-kim-uchun-xavfli-bolishi-mumkin-21609024.html

https://oz.sputniknews.uz/20211130/aqsh-esminetslari-ukraina-uchun-kurashishga-tayyormi-21588090.html

https://oz.sputniknews.uz/20211126/uchinchi-jahon-urushini-toxtatib-turgan-rus-quroli-21540651.html

https://oz.sputniknews.uz/20211125/rossiya-va-xitoyning-harbiy-hamkorligi-markaziy-osiyo-uchun-nima-keltiradi-21519007.html

https://oz.sputniknews.uz/20211208/putin-va-bayden-suhbatl-21705372.html

ukraina

gruziya

2021

Yangiliklar

uz_UZ

gruziya ukraina qurollantirmoqda