Josus dastur: Xitoyda turistlar telefoniga noma’lum ilova o‘rnatilmoqda – OAV

© AP Photo / EFREM LUKATSKYKirgizskie pogranichniki na kontrolno-propusknom punkte
Kirgizskie pogranichniki na kontrolno-propusknom punkte - Sputnik O‘zbekiston
Obuna bo‘lish
Qirg‘iz-Xitoy chegarasida nazoratdan o‘tgan ko‘plab odamlar, ularga tegishli bo‘lgan telefonda noma’lum dastur paydo bo‘lgani haqida shikoyat qilishdi.

TOShKENT, 3-iyul – Sputnik. Xorijiy nashrlar The New York Times, Süddeutsche Zeitung va The Guardian jurnalistlari Xitoy chegarachilari Qirg‘izistondan kelgan sayyohlarga tegishli bo‘lgan telefonlarga josus dasturni o‘rnatish holati yuzasidan tekshiruv o‘tkazishdi.

Rubli i yuani - Sputnik O‘zbekiston
Rossiya va Xitoy dollarda hisob-kitob qilishdan voz kechdi - OAV

Ma’lum bo‘lishicha, xitoylik chegarachilar bu ilova yordamida xorijiy fuqarolariga tegishli bo‘lgan smartfonlarni tekshirishi ma’lum bo‘ldi.

Bu dastur BXAQ yoki Fēng cǎi deb nomlanadi. Bu dastur kontaktlar, SMS-yozishmalar, qo‘ng‘iroqlar, kalendardagi yozuvlar, shuningdek, ilovalar ro‘yxati va ijtimoiy tarmoqdagi taxalluslarni tahlil qiladi.

Bu dastur ekstremistik ma’lumotlarni aniqlash maqsadida barcha fayllarni tekshirib, maxsus serverga hisobot yuboradi. Keyinchalik bu ma’lumot hukumatga taqdim etiladi.

OAVlarning ma’lumotiga ko‘ra, bu ilova faqat Qirg‘izistondan Xitoyga chegara orqali kelgan fuqarolar telefonlariga o‘rnatilmoqda.Tekshiruv davomida “Irkeshtam-avto” nazoratdan o‘tish punkti orqali Xitoyga kelgan sayyohlar telefonlar tekshirilishi haqida shikoyat qilishgan.

Sotrudniki Rosgvardii vo vremya ucheniy - Sputnik O‘zbekiston
Rosgvardiya O‘zbekistonni Xitoy bilan hamkorlikdagi mashg‘ulotlariga taklif qiladi

Chegarachilar telefon tekshirish uchun olishdan oldin uni blokdan chiqarishni so‘raydi. Agar smartfor Android-platformada bo‘lsa, josuslik dastur o‘rnatiladi, iOS bo‘lsa, telefon kompyuterga ulanib, to‘liq tekshiriladi.

Tekshiruv davomida ikkita sayyoh, shuningdek Süddeutsche Zeitung gazetasi muxbiri o‘z telefonida bu dastur paydo bo‘lganini aniqladi.

Chet el fuqarolaridan birining so‘zlariga ko‘ra, u Xitoyning g‘arbiy qismida chegarani kesib o‘tgan, unga bu dasturni o‘rnalishi haqida ma’lum qilishmadi. Chegarachilar faqat “qurol, terrorizm, pornografiya” ma’lumotlari tekshirilishini aytishgan.

Jurnalistlar fikriga ko‘ra, bu kuzatuv diniy ozchillik, shu jumladan uyg‘ur etnik guruhi vakillariga qaratilgan.

Yangiliklar lentasi
0